Płatkonóg szydłodzioby

Jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że u ptaków często to samiec jest wizualnie ciekawiej ubarwiony i bardziej atrakcyjny dla oka. Samice mają często ubarwienie bardziej maskujące, pomagające w kamuflażu, zwłaszcza podczas inkubacji jaj i przy wodzeniu piskląt. Jednak wiadomo, od każdej reguły są wyjątki. Dobrym przykładem będzie tu płatkonóg szydłodzioby (Phalaropus lobatus ang. red-necked phalarope). W przypadku tego gatunku to ubarwienie samic jest bardziej kontrastowe. Również to samica tokuje przed samcem, odpędzając i walcząc z niechcianą konkurencją o partnera. Zamiana ról jest obustronna i z kolei to wyłącznie samiec wysiaduje jaja (od 2 do 6) i przejmuje opiekę nad pisklętami. Samica po zniesieniu jaj nie interesuje się lęgiem.

Płatkonóg szydłodzioby to ptak północy, gniazduje w szerokim pasie arktycznej i subarktycznej Eurazji i Ameryki Północnej. Badania prowadzone przy wykorzystaniu geolokatorów pozwoliły dokładniej poznać trasy dwóch wybranych populacji oraz ich odmienne zachowania migracyjne. Populacja ptaków gniazdujących w Skandynawii i Rosji, leci na zimowiska będące głównie na Morzu Arabskim (Ocean Indyjski). Podczas migracji lecą m.in. przez Morze Bałtyckie i dzięki temu możemy go czasem obserwować na naszym wybrzeżu. Druga badana populacja to ptaki gniazdujące na Grenlandii, w Islandii i Szkocji, które migrują wschodnim wybrzeżem Ameryki Północnej i zimują na Pacyfiku (wybrzeże Ameryki Centralnej). Różnice w pokonanych kilometrach są znaczące, pierwsza populacja pokonuje około 6 tysięcy km, druga około 10 tysięcy. Ale ponieważ ptaki gniazdują w bardzo szerokim pasie arktycznej tundry, to podczas zimowania pojawiają się też m.in. u wybrzeży zachodniej Afryki, w okolicy wysp Indonezji i zachodniej Melanezji oraz Półwyspu Malajskiego.

W Polsce płatkonoga możemy spotkać podczas jesiennej migracji, przykładowo jest dość nielicznym bywalcem w Zatoce Gdańskiej. Upierzenie, jakie możemy wtedy u niego zobaczyć nie jest aż tak kontrastowe, ale też ma bardzo ciekawe akcenty. Można go wypatrzeć wśród innych siewek między innymi po tym, że pływa po powierzchni wody, w przeciwieństwie do biegusów, które chodzą tuż przy brzegu lub płytko w wodzie.

Aktualnie jest w kategorii LC, chociaż globalny trend populacji jest spadkowy. Europejska populacja jest szacowana na 590 000-1 280 000 dorosłych osobników. 

Literatura:

BirdLife International. 2019. Phalaropus lobatus (amended version of 2018 assessment). The IUCN Red List of Threatened Species 2019.

allaboutbirds.org/guide/Red-necked_Phalarope

van Bemmelen RSA, Kolbeinsson Y, Ramos R, Gilg O, Alves JA, Smith M, Schekkerman H, Lehikoinen A, Petersen IK, Þórisson B, Sokolov AA, Välimäki K, van der Meer T, Okill JD, Bolton M, Moe B, Hanssen SA, Bollache L, Petersen A, Thorstensen S, González-Solís J, Klaassen RHG and Tulp I., 2019. A Migratory Divide Among Red-Necked Phalaropes in the Western Palearctic Reveals Contrasting Migration and Wintering Movement Strategies, Front. Ecol. Evol. 7, 86

van Bemmelen RSA, Hungar J, Tulp I, Klaassen RHG., 2016. First geolocator tracks of Swedish red-necked phalaropes reveal the Scandinavia-Arabian Sea connection, J Avian Biol 47, 295–303