Sikora z czubem

Czubatki (Lophophanes cristatus; dawniej Parus cristatus, ang. crested tit) to ważące lekko powyżej 10 g sikory z charakterystycznym czubem z piór na głowie. Są osiadłe, co oznacza że przy odrobinie szczęścia możemy zobaczyć je również w zimie. I chyba nawet łatwiej je spotkać zimą, kiedy przeszukują gałęzie w poszukiwaniu jedzenia, a czasami przylecą do karmnika. W inne pory roku pomimo wyróżniającego się wyglądu trudniej je wypatrzyć niż pozostałe sikory (przynajmniej ja mam takie doświadczenie ;)). Czubatki najchętniej zamieszkują bory sosnowe, świerkowe, wybierają też lasy mieszane z przewagą drzew iglastych. Występują na większości obszarów Europy i w Azji Mniejszej.

Pary są monogamiczne i zostają ze sobą przez kilka sezonów, co nie jest częste u ptaków wróblowych o raczej krótkiej przeciętnej długości życia (różne szacunki różnie podają- według British Trust for Ornitology żyją średnio 2 lata, chociaż zdarzają się sikory, które przeżyły ponad 7 lat). Brak wyraźnych różnic między samcem i samicą.

Miejsce na gniazdo samica często wykłuwa sama w spróchniałym drzewie. Może też korzystać z dziupli wykutych przez dzięcioły, zdarza jej się też wybierać budki lęgowe (ale raczej rzadko). Następnie składa ok. 6-7 jaj do gniazda zbudowanego m.in. z mchu, trawy, pajęczych sieci i porostów. Po wykluciu pisklęta pozostają w nim około 3 tygodnie karmione przez oboje rodziców. Lęg może być powtarzany, po usamodzielnieniu się pierwszych młodych.

Zmiany klimatu i coraz cieplejsze zimy sprawiają, że zachowania lęgowe ptaków mogą się zmieniać. Przykładowo populacja czubatek lęgnąca się w południowej Finlandii rozpoczyna lęgi średnio 9 dni wcześniej porównując do lat 60’. Globalna populacja szacowana jest na 10-20 milionów dorosłych osobników, ale trend populacji jest spadkowy. W Polsce szacunki podają między 367 000 – 482 000 par. Aktualny status to LC.

Literatura dla zainteresowanych:

Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L. 2019. Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013-2018: stan, zmiany, zagrożenia, Biuletyn Monitoringu Przyrody 20, 1–80

BirdLife International. 2016. Lophophanes cristatus. The IUCN Red List of Threatened Species 2016

Eeva T, Andelmin P, Hokkanen T, Riivari P, Ahola MP, Laaksonen T, Lehikoinen E., 2012. Breeding time trends of the Crested Tit (Lophophanes cristatus) in southern Finland: comparison of data sources, J Ornithol 153, 653–661