Perkoz rogaty – Kawasemi.pl

Perkoz rogaty (Podiceps auritus, ang. Slavonian grebe) to jeden z pięciu perkozów gniazdujących w Europie. Dla określenia amerykańskiego podgatunku częściej używana jest nazwa ‘horned grebe’. W Polsce bardzo nieliczny, widywany praktycznie wyłącznie na zimowaniu. W szacie letniej i zimowej możliwy do pomylenia z zausznikiem.

*W szacie zimowej jego szyja jest jasnoszara, dziób jest prosty i ciemny*, *chociaż jest jaśniejszy porównując do szaty letniej. Ma wyraźnie białe policzki, ułatwiające rozpoznanie*

Od zausznika, który również należy do rzędu perkozowych, w szacie letniej różni go upierzenie na głowie z większą częścią złotopomarańczowych piór tworzących ‘rogi’ jeżeli są podniesione i rdzawa szyja. Dziób jest czarny z jasnym końcem, grubszy niż u zausznika. Również ich zasięgi występowania nie są identyczne, zausznik jest bardziej rozpowszechniony w Europie.

Ten perkoz pływał po islandzkim jeziorze Myvatn, miejscu niezwykle ważnym dla perkozów rogatych. Szacunki podają, że w latach 2000’ prawie połowa islandzkiej populacji gniazdowała na tym obszarze.

Perkoz rogaty świetnie pływa. Podobnie jak u nurów, jego nogi są również umieszczone z tyłu ciała, co utrudnia chodzenie, ale świetnie sprawdza się przy nurkowaniu (podobieństwa to wynik konwergencji, nie należą do tej samej rodziny, ani rzędu). Zjada głównie małe rybki, skorupiaki, owady i ich larwy, poluje nurkując oraz zbierając zdobycz z powierzchni wody. Dieta jest uzależniona od sezonu. Perkozy, zarówno rogate jak i inne należące do tej rodziny, regularnie zjadają również swoje własne pióra, aby ochronić żołądek przed elementami, które mogłyby go uszkodzić. Pióra tworzą osłonę i zatrzymują ości i inne twarde elementy zdobyczy do momentu, aż zostaną strawione. Dorosłe podają je również pisklętom.

*W szacie letniej pióra na szyi perkoza przyjmują rdzawo-ciemny kolor. Złotopomarańczowe pióra na głowie tworzą ‘rogi’*

*Perkoz rogaty jest niewielki, waży około 360-450g. Brak wyraźnych różnic między samcem i samicą. Nurkuje głową w przód*

Perkoz rogaty gniazduje na płytkich, zarośniętych jeziorach w północnej Europie (Islandia, półwysep Skandynawski, Szkocja), Azji oraz Ameryce Północnej. Para buduje gniazdo pływające na wodzie, wspólnie wysiaduje 4-5 jaj i troszczy się o młode. Typowo u tych i innych perkozów w pierwszych dniach młode, kiedy nie mają dobrze wykształconej termoregulacji i może łatwo grozić im wychłodzenie, często wożone są na plecach rodziców. Dorosłe również nurkują z pisklętami na grzbiecie.

U nas perkozy rogate można spotkać na wybrzeżu morskim podczas wędrówki migracyjnej (najłatwiej jesiennej), sporadycznie również w głębi lądu. W latach 2013–2018 na obszarze Polski zimowało około 170–510 perkozów. Znaczna część populacji zimuje w południowej i zachodniej części Bałtyku, wybierając płytsze wody o głębokości 4–14 m metrów z piaszczystymi osadami. Mogą tam znaleźć często wybieraną zdobycz zimą- ryby z rodziny babkowatych.

*Na zimowaniu i podczas wędrówki często można spotkać większe stada perkozów*, *tu poza kadrem było około 10 osobników*

*Między dziobem, a okiem* *perkoz ma wąski pasek skóry*. *Zarówno w szacie letniej jak i zimowej wyróżnia go czerwony kolor oka i jasny koniec dzioba.*

Światowa populacja liczy szacunkowo 239,000-583,000 osobników, z czego europejską część tworzy zaledwie 12,900-18,500 dorosłych osobników. Status globalnej populacji to VU (Vulnerable; narażony na wyginięcie). Jest wiele czynników powodujących spadki, jednym z ważniejszych są prawdopodobnie zmiany klimatu wpływające na pogodę podczas lęgów, zmiany w liczebności małej zdobyczy, sztuczne zarybianie większymi rybami, zmiany warunków na zbiornikach wodnych (np. eutrofizacja).

Literatura dla zainteresowanych :

Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L. 2019. Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013-2018: stan, zmiany, zagrożenia. Biuletyn Monitoringu Przyrody 20: 1–80.

allaboutbirds.org/guide/Horned_Grebe/overview

BirdLife International. 2018. Podiceps auritus. The IUCN Red List of Threatened Species 2018

Thorarinsson TL, Einarsson A., 2004. Dispersion of the horned grebe Podiceps auritus (L.) (Aves) on Lake Myvatn, Iceland, in late summer, Aquat Ecol 38, 309–315

Ewing SR, Benn S, Cowie N. et al., 2013. Effects of weather variation on a declining population of Slavonian Grebes Podiceps auritus . J Ornithol 154, 995–1006

Sonntag N, Garthe S, Adler S., 2009. A freshwater species wintering in a brackish environment: Habitat selection and diet of Slavonian grebes in the southern Baltic Sea, Estuar Coast Shelf Sci 84, 186–194